Η μετεωρολογία ασχολείται κυρίως με τη μελέτη των ατμοσφαιρικών φαινομένων, οι αλλαγές τους και οι αιτίες αυτών των αλλαγών, και ειδικά ασχολείται με τα ακόλουθα:

• Η σύνθεση του ατμοσφαιρικού αέρας
• Η θερμοκρασία του αέρας
• Η ατμοσφαιρική πίεση
• Η υγρασία

Η μετεωρολογία είναι από πολύ κοντά συνδεδεμένη με την φυσική αλλά είναι μια επιστήμη περισσότερο περιγραφική. Οι καλοί ναυτικοί έχουν κάποιες γνώσεις των βασικών αρχών της μετεωρολογίας. Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να μαντέψουν πως θα είναι ο καιρός κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και ενώ μπαίνουν σε ένα λιμάνι ή σε ένα κόλπο. Πρέπει να ξέρουν τις τοποθεσίες στο σταβέντο και στο σοφράνο, οι μορφές του καιρού που συχνότερα επικρατούν κατά τη διάρκεια των διαφορετικών εποχών στην περιοχή που σκεδιάσουν να ταξιδέψουν (π.χ. το Μελτέμι στο Αιγαίο). Εξάλλου, πρέπει να είναι ικανοί να προβλέπουν ο καιρός χρησιμοποιώντας τα όργανα που οπωσδήποτε πρέπει να υπάρχουν επάνω στο σκάφος (βαρόμετρο, θερμόμετρο, υγρόμετρο, ανεμόμετρο), όπως επίσης την επίβλεψη των φυσικών φαινομένων (εμφάνιση των σύννεφων, αλλαγή κατεύθυνση των ανέμων κτλ.). Μια πολύ καλή ιδέα μπορεί να είναι το μιλήσουμε με τους ντόπιους ψαράδες και ναυτικούς ώστε να παρατηρήσουμε τις τοπικές μορφές του καιρού. Πρέπει να ελέγξουμε επίσης τις προγνώσεις του καιρού της Επίσημης Μετεωρολογικής Υπηρεσίας στο ράδιο, τηλεόραση, ράδιο V.H.F. και Internet. Η ναυτική μετεωρολογία ασχολείται, σε γενικές γραμμές, με τις βασικές αρχές που κατευθύνονται τις ατμοσφαιρικές φαινόμενους και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν επάνω στις θάλασσες. Οι καιρικές συνθήκες είναι τα κύρια ενδιαφέροντα των ναυτικών και, ειδικά, άνεμος και η κατάστασης της θάλασσας. Ναυτικοί και ψαράδες συχνά συγχέουν με κάποιους καιρικές φαινομένους το οποίο καμιά φορά απέρχονται ξαφνικά και που μπορούν να είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι, λεγόμενοι θύελλες, κύματα, καταιγίδες και ομίχλη.

Παρατηρώντας τα ακόλουθα φαινόμενα θα μας βοηθήσει να κάνουμε μια πιο ακριβή πρόβλεψη του καιρού και ασχολείται με επικίνδυνες καιρικές συνθήκες:

• Αλλαγές στην βαρομετρική πίεση στις τελευταίες δυο-τρεις ώρες.
• Αλλαγή στο μέγεθος και στην μορφή των κυμάτων … γιατί?
• Σύννεφα εμφανίζουν στο ουρανό. Τι προλέγουν?
• Σκοτάδι, μεγάλα σύννεφα εμφανίζουν στο ουρανό. Τι και ποια θα είναι η συμπεριφορά τους? 
• Η νύχτα είναι θαμπός … γιατί?
• Υπάρχει άλως γύρο από το φεγγάρι ή τον ήλιο … γιατί?
• Ένα παράξενο κοκκινωπός χρώμα στον ουρανό στη δύση του ήλιου … γιατί?
• Τελευταία πρόγνωση το καιρού κτλ.

Εν συνέχεια, θα προσπαθήσουμε να ορίζουμε τις πιο ωφέλιμες ερμηνείες αυτών των φαινομένων ώστε να ταξιδεύουμε ασφαλής εξαρτάται εάν είμαστε έμπειροι επαγγελματίες ή ερασιτέχνες ναυτικοί.